Canlıların Ekosistemdeki Yeri

Ekosistem, belirli bir alanda bulunan canlılar ile bunları saran cansız çevrelerinin karşılıklı ilişkileri ile meydana gelen ve süreklilik arz eden ekolojik sistemlerdir. Bildiğimiz en büyük ekosistem yerkürenin kendisidir. Bununla birlikte eğer canlılar arasındaki ilişkiler dengeli ve enerji sağlanmasında sorun yoksa bir taşın altı, bir şişenin dibi veya mahallenizdeki park da kendi içinde bir ekosisteme sahiptir.

Ekosistem, bireysel olarak bir canlının veya canlı topluluğunun davranışlarıyla değil, söz konusu alanın bütününün işleyişiyle alakalıdır. O alandaki canlı organizmaların cansız çevreyle olan ilişkisini inceler.

Ekosistemlerde yaşam, enerji akışı ve besin döngüleriyle sürer. Bu süreçlerin 4 temel bileşeni vardır;

1- Cansız varlıklar (inorganik ve organik maddeler)

2- Primer üreticiler (yeşil bitkiler)

3- Tüketiciler (bitkisel ve hayvansal maddeleri yiyenler)

4- Ayrıştırıcılar (bakteri ve mantarlar)

Tüm bu bileşenler uyum içerisinde birlikte var olurlar ancak enerji akışında ve dolayısıyla besin döngüsünü oluşturan zincirlerin herhangi birinde meydana gelen bir değişiklik, ekosistem dengesini bozabilmektedir. Bu dengeyi depremler, su taşkınları, volkanik hareketler, uzun süren kuraklıklar gibi çeşitli doğal unsurlar bozabilir. Ama bu unsurların hiçbiri, söz konusu dengeyi bozmak olunca ne yazık ki insan faktöründen daha yıkıcı olmuyor.

İnsan kendini ekosistemin bir parçası değil de ondan üstün ve ona hükmedebilecek bir varlık olarak görmeye başladığından beri dengenin geri dönülmez şekilde bozulmaya başladığı anlaşılıyor. Bu bakış açısının ekosisteme zararları saymakla bitmiyor; kontrolsüz ve hızlı nüfus artışı, düzensiz şehirleşme, doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı, bilinçsiz sanayileşme, nükleer silahlar ve nükleer santrallerin patlaması, barajların taşkına sebep olması, orman tahribatı vs… liste uzayıp gidiyor. Tek başına aşırı nüfus artışının bile doğal dengeye pek çok zararı var. Kontrolsüz nüfus artışı sonucu oluşan kontrolsüz barınma ihtiyacı ile doğal alanları yok ediyoruz, kullandığımız araçların egzoz dumanı hava kirliliğine ve ozon tabakasının incelmesine neden oluyor, evsel atıklar, lağım suları ve sanayi atıkları suları kirletiyor ve içindeki canlıları olumsuz etkiliyor, tarımsal alanlarda yapılan ilaçlamalar pek çok canlı türünün yaşamını tehdit ediyor.

Velhasıl doğal dengeyi bayağı bir bozuyoruz.

İnsanın içinde bulunduğu çevreyi dönüştürme gücü yadsınamaz bir gerçek ancak bu gücü doğayı sömürmek yerine dengeyi korumak amacıyla kullanmak bizim elimizde. Bugün artık geri dönülmez bir noktaya doğru ilerleyen küresel ısınma ve susuzluk gibi sorunlar ileride bizim ve bizden sonra gelecek nesiller için yaşanması zor bir dünya yaratacak. Bunu durdurmak her bireyin kendi sorumluluğu. Temel ihtiyaçlarımızdan fazlasını tüketmeyerek, evlerimizde kullandığımız suyu ve elektriği idareli kullanarak, atıklarımızı olabildiğince geri dönüştürerek, hayvanlara ve doğaya saygılı davranarak işe başlayabiliriz.

Bu bilinci çevremize ve en önemlisi de yeni nesillere aşılayarak insan ırkının kendi kendine yeten ekosistemin dışında değil onun bir parçası olduğu bilincini oluşturabiliriz. Unutmayalım, dünyayı daha iyi bir yer yapmak bizim elimizde.