Plastik Atıklar ve Su Altında Yaşam
Hepimiz tüm yıl boyu, tatile çıkacağımız o 1 haftayı hayal ederiz. Aylar öncesinden tatil rezervasyonlarımızı ayarlar, kendimizi masmavi berrak sulara atacağımız anları sabırsızlıkla bekleriz.
Ve maalesef hayallerimizi süsleyen o masmavi sular plastikleşiyor !
Günlük hayatta kullandığımız birçok üründe plastik içerik mevcut. Çünkü plastik; oldukça dayanıklıdır, bu yüzden harikadır ve tam da işte bu yüzden berbattır.
Plastik atıklar hayatımızı tehlikeye atacak boyutlara ulaştı ve artık zaman kaybetmeden bu konuyu ciddiye almak zorundayız.
Bu tehlikeleri somutlaştıralım;
Plastik atıkların büyük çoğunluğu biyoçözünür olmadığı için çevreye bırakılan plastikler yüzlerce yıl bozulmuyor. Düşünün; plastik torba 20 yıl, plastik bardak 50 yıl ve misina 600 yıl doğada çözünmeden kalabiliyor.
Birleşmiş Milletler bünyesinde kurulan Deniz Kirliliğinin Bilimsel Boyutları Müşterek Uzmanlar Grubu (GESAMP), okyanus ve deniz kirliliğinin yaklaşık yüzde 80'inin insan kaynaklı olduğunu ve bunun yüzde 60 ila 95'ini plastik atıkların oluşturduğunu belirtiyor.
BM Çevre Programı’nın verilerine göre, açık denizlerde her kilometrekare başına ortalama 13 bin plastik düşüyor. Akıntılar bu çöpleri dünyanın her köşesine dağıtıyor. Bu şekilde taşınan çöpler sebebiyle dünyanın en büyük plastik çöp alanını oluşturan Büyük Pasifik Okyanusu’nun yüzeyinde, deniz canlılarından 180 kat daha fazla plastik çeşidi bulunduğu belirtiliyor.
2016 yılı plastik sektörü raporuna göre plastiklerin sadece %9’u geri dönüştürülmüş, %12’si yakılmış ve %79’u doğada plastik atık olarak kalmıştır. Plastiklerin çevreye verdiği zararlar bunlarla sınırlı değil; plastik atıklar, uzun yok olma sürecinde besin zincirine dahil olup toprak ve su kirleticileri olarak çevreye verdiği olumsuz etkilerden dolayı ekosistemin dengesini de bozuyor.
Plastik atıkların besin zincirine dahil olması “mikro plastik” aracılığıyla mümkün hale geliyor. Tek bir plastik ürün parçalanarak milyonlarca mikro plastik parçacıklarına dönüşebiliyor ve yıllarca denizlerde pasif olarak yüzmeye devam ediyor. Su yüzeyinin üstünde ve altında biriken bu parçacıklar, bulundukları suyun kalitesini bozuyor, deniz canlılarının yutmasına neden oluyor ve bu şekilde besin zinciri yoluyla insan vücuduna geçiyor.
Evet maalesef mevcut durum bu ve harekete geçmek için fazlasıyla sebebimiz var.
Öncelikle günlük alışkanlıklarımızı gözden geçirebiliriz;
- Tek kullanımlık plastik ürünlerden uzak durmak
- Termos ve matara kullanımına yönelmek
- Dışarı çıkarken yanımıza bez torbalarımızı almak
- Plastik pipet yerine cam, metal veya bambu pipetler edinmek
Bu sayede azalttığımız plastik tüketimimizi geri dönüşüme kazandırmaya hazırız.
Plastik atıklardan kaynaklı su kirliliğinin ne denli büyük boyutlara ulaştığını gözler önüne seren “Plastik Okyanus (A Plastic Ocean)” belgeselini izlemenizi öneririz. Bir belgesel yapımcısının okyanusları görüntülemek için yola çıkıp bu mavi dünyanın plastik atıklarla dolu olduğunu fark etmesiyle birlikte değişim yaratma çabasını konu alıyor. İzlediğinizde siz de hayatınızdaki bazı alışkanlıklarınızı gözden geçirmek isteyebilirsiniz.
Plastik atıklarla ilgili detaylı bilgiler içeren ve istatistiki verileri derlediğimiz “Plastik: Kolaylık mı Tehdit mi?” ve “Plastik Kullanımını Azaltmak İster misiniz?” yazılarımıza da bir göz atabilirsiniz.
KAYNAKÇA
https://sifiratik.gov.tr/plastik-atik
http://www.pagcev.org/geri-donusum
https://tudav.org/calismalar/kirlilik/denizel-copler/buyuk-tehlike-plastik-copler/
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/886523
https://www.turmepa.org.tr/getmedia/18c6b230-acd3-49c8-b1f4-0547794f83d2/DT-42.pdf?ext=.pdf
